🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
Computer Basic Information PART-1
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
संगणकाचा इतिहास
🖥 संगणक म्हणजे काय? 🖥
Ⓜसंगणकाला इंग्लिश मध्ये कॉम्प्युटर (Computer) असे म्हणतात. 'Computer' हा शब्द 'compute' ( कोम्प्युट) या इंग्लिश क्रिया पदा पासून बनला आहे. COMPUTER म्हणजे आकडे मोड़ किवा गणना करणे.५० वर्षा पूर्वी जेव्हा कॉम्प्युटर या शब्द प्रचलित झाला तेव्हा संगणक या यंत्राचा वापर मुख्यत आकडे मोड़ करण्यासाठीच केला जात असे, परन्तु दिवसोंन दिवस या यंत्रात अनेक सुधारणा होत गेल्या व अलीकड़े संगणकाचा वापर तर अनेक प्रकारे होवू लागला आहे. उदा . माहिती पाठवणे , तिचे वर्गीकरण करणे इतकेच नाही तर ध्वनी निर्मिती , चित्रीकरण अन्य असख्य कामासाठी संगणकाचा वापर होवू लागला आहे. थोडक्यात सांगायचे झाले तर संगणक हे माहिती स्वीकारणारे , दिलेल्या सूचना नुसार माहिती प्रक्रिया करून अचूक उत्तर देणारे वेगवान इलेक्ट्रोनिक्स यंत्र आहे .
Ⓜआपल्या प्राथमिक शिक्षणात अंक मोजणी आपण शिकलो आहोत त्याच्यासाठी आजही मणि लावलेल्या पाट्यांचा उपयोग करतात. प्राचीन काळी चीन मध्ये अंक मोजणी साठी बँबिलोनियन संस्कृतीत "अबँकस" (ABACUS) या यंत्राचा उपयोग केला जात होता. १८७१ साली चार्ल्स बँबेज याच्या गणन यंत्रात अमुल्याग्र बदल घडून आले या यंत्राला सूचनांचा संच पुरविता यायचा स्मरण शक्ति व उत्तरांची छपाई करण्याची सोय ही या यंत्राची वैशिष्टे होती या यंत्राचे नाव अनोलिटिल इंजिन असे होते.
Ⓜजगातील पहिला इलेक्ट्रानिक्स संगणक तयार केला. त्याचे नाव इलेक्ट्रॉनिक्स नुम्रिकल ईंटेग्रेटर एंड कॅलक्युलेटर असे होते. १९४७ साली भौतिकशास्त्रात क्रांति होवून ट्रान्झीस्टरचा शोध लागला. १९५९ साला पासून कॉम्प्युटर मध्ये ट्रान्झीस्टर सर्किटचा वापर होवू लागला आहे. तेच आजचे संगणक आहेत. संगणक फ़क्त १ किंवा 0 हेच अंक समजू शकतो. म्हणुन खालील प्रमाने संगणकाचा डाटा मोजला जातो.
Ⓜ१८८० साली डॉ. हर्मन होलेरिथ या अमेरिकन शास्त्रज्ञाने पंचकार्ड प्रणालीचा शोध लावला. या प्रणालित कोणते ही काम वेगात पार पाड़ता येवू लागले. त्यानीच पुढे आयबीएम कंपनी (इंटरनेशनल बिज़नेस मशीन) सुरु केली. १९४७ साली अमेरिकेतील हॉवर्ड विद्यापीठ व आयबीएम या कंपनीने सयुक्त जगातील पहिला इलेक्ट्रॉनिक संगणक तयार केला. त्याचे नाव इलेक्ट्रॉनिक्स न्युम्रिकल ईंटेग्रेटर एंड कॅल्क्यूलेटर असे होते. १९४७ साली भौतिकशास्त्रज्ञात क्रांति होवून ट्रान्झीस्टरचा शोध लागला. १९५९ साला पासून कॉम्प्युटर मध्ये ट्रान्झीस्टर सर्किटचा वापर होवू लागला. हेच आजचे संगणक आहेत. संगणक फ़क्त १ किवा 0 हेच अंक समजू शकतो. म्हणुन खालील प्रमाणे कॉम्प्युटर डाटा मोजला जातो.
ⓂBit - Single Binary Digit (1 or 0) Byte 8 bits
Kilobyte (KB) 1,024 Bytes or » 8192 bits
Megabyte (MB) 1,024 Kilobytes
Gigabyte (GB) 1,024 Megabytes
Terabyte (TB) 1,024 Gigabytes
Petabyte (PB) 1,024 Terabytes
Exabyte (EB) 1,024 Petabytes or » 1048576 TB 1073741824 GB.Ⓜ
✍ संकलन✍
Ⓜ श्रीमती मनिषा गिरी Ⓜ
तंत्रस्नेही शिक्षिका चळवळ
राज्य महिला तंत्रस्नेही साधनव्यक्ती
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
Computer Basic Information PART-2
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
🖥 संगणकाचा इतिहास
🖥
Ⓜसंगणकाचे प्रकार :-
संगणकाचा शोध लागल्या पासून आज पर्यंत त्याच्या आकारात बरेच बदल होत गेले. पूर्वी संगणक आकाराने खुप मोठा होता आता त्याचा आकर खुपच लहान झाला आहे. उदा. डेस्कटॉप, लॅपटॉप
संगणकाचे तीन प्रकार आहेत.
१) अनालॉग कॉम्प्युटर
२) डिजीटल कॉम्प्युटर
३) हायब्रीड कॉम्प्युटर
डिजीटल कॉम्प्युटर सध्या प्रामुख्याने सर्व ठिकाणी वापरला जातो. डिजीटल संगणकाचा वेग सुरवातीला खुप कमी होता. आता त्याचा वेग खुप प्रमाणात वाढला आहे. सध्या बाजारात 3 Ghz या पेक्षा जास्त वेगाने चालणारे संगणक बाजारात उपलब्ध झाले आहेत. हाइब्रिड कॉम्प्युटर दोन गोष्टी मधले साम्य दाखवण्यासाठी वापरले जाते. इंटेल कंपनीने (Intel Company) पेंटिअम (Pentium) या नावाचा संगणक बाजारात आणला. नंतर त्यात बदल होत गेले. पेंटिअम - १ , पेंटिअम - २, पेंटिअम - ३, पेंटिअम - ४ अशा नावाच्या कॉम्प्युटर ची त्यांनी निर्मिती केली. सध्या आय - ३, आय - ५, आणि सगळ्यात लेटेस्ट क्वाड कॉर प्रोसेसर असे अनेक संगणक वापरात आहेत. सर्वत्र उपयोगात असलेल्या पेंटियम -४ आणि त्यानंतरच्या प्रोसेसरमुळे कॉम्प्युटर चा आकर लहान होत गेला. घडी करुण ठेवण्या सारखे, आकाराने छोटे अशा सिस्टिम मध्ये इलेक्ट्रानिक्स घटक, निवडक सेकंडरी स्टोरेज उपकरणे आणि इनपुट उपकरणे इनबिल्ट असतात. या सिस्टिम च्या बाहेर बिजागरिने मॉनिटर जोडलेला असतो अशा नोटबुक सिस्टिम ला लॅपटॉप असे म्हणतात. संगणक आकाराने लहान झाल्या मुळे तो लॅपटॉप स्वरूपात आला आणि तो कुठे ही घेवून जाणे शक्य झाले. लॅपटॉप बैटरी वर चालत असल्याने तो वापरणे सर्वाना सुलभ ठरले. ज्या प्रमाणे मोबाइल चार्जिंग करावा लागतो तसा लॅपटॉप ही चार्ज करावा लागतो अर्थात आता लॅपटॉपची जागा tablet pc आणि स्मार्ट फोन घेऊ लागले आहेत.
Ⓜसुपर कॉम्प्युटर :-
हा सर्वात शक्तिशाली संगणका मधील प्रकार आहे. हा संगणक विशिष्ठ मोठ्या संस्थेमध्ये वापरला जातो. उदा. अवकाश शोध मोहिम वर कण्ट्रोल ठेवण्यासाठी नासा ही संस्था या प्रकारच्या संगणकाचा वापर करते.
Ⓜमेनफ्रेम कॉम्प्युटर :-
हा वातानुकूलक जागेत वापरला जातो. डाटा संग्रहित करण्यासाठी ह्या प्रकारच्या संगणकाचा वापर केला जातो. उदा. विमा कंपनी.
✍ संकलन✍
Ⓜ श्रीमती मनिषा गिरी Ⓜ
तंत्रस्नेही शिक्षिका चळवळ
राज्य महिला तंत्रस्नेही साधनव्यक्ती
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
Computer Basic Information PART-3
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
संगणकाचा इतिहास
Ⓜकाम करण्याची पद्धत :-
संगणकाला एखादे काम करण्यासाठी ३ प्रक्रियेतून जावे लागते.
१) इनपुट डिवाइस (Input Device)
2) सी. पी. यु. सेंट्रल प्रोसेसिंग यूनिट (Central Processing Unit)
3) आउट पुट डिवाइस (Output Device)
Ⓜइनपुट डिवाइस (Input Device) :-
संगणकाला माहिती आज्ञा देणाऱ्या विभागाला इनपुट विभाग म्हणतात. संगणका कडून योग्य व अचूक उत्तर मिळविण्यासाठी त्याला योग्य माहिती देणे जरुरी असते. ज्या द्वारे त्याला माहिती दिली जाते त्यात की- बोर्ड, माउस, स्कॅनर, वेब कॅमेरा, या भागांचा समावेश असतो.
Ⓜसी. पी. यु. सेंट्रल प्रोसेसिंग यूनिट (Central Processing Unit) :-
हा संगणकाच्या रचने मधील सर्वात महत्वाचा भाग, याच विभागाला संगणकाचा मेंदू ही म्हणतात. सी. पी. यु. संपूर्ण लहान इलेक्ट्रॉनिक भागानी बनलेला आहे. संगणकातील वापरामध्ये येणाऱ्या पी -४ मध्ये जवळ जवळ ४२ कोटि ट्रांजिस्टर बसवलेले असतात. सी. पी. यु. ला ही दोन भाग असतात.
अ) अरिथ्मेटिक लॉजिक यूनिट
ब) कंट्रोल युनिट
अ) अरिथ्मेटिक लॉजिक यूनिट :-
हा विभाग संगणकाच्या महत्वाचा घटक आहे. याच्या नावा वरुनच कळते की या विभागात गणिती आणि तर्क याच्या विषयावरील माहिती तपासली जाते, त्यावर प्रक्रिया होते. बेरीज, वजाबाकी, गुणाकार, भागाकार, अशा सर्व गणिती क्रिया या विभागात केल्या जातात. तसेच एखाद्या संख्येची तुलना देखील करण्याचे काम ह्याच विभागात केले जाते.
ब) कंट्रोल यूनिट :-
संगणकामध्ये होणाऱ्या सर्व क्रियेवर लक्ष ठेवण्याचे काम कंट्रोल विभाग करते. ज्या प्रमाणे मानवी शरीरात मेंदू माणसावर कंट्रोल ठेवतो त्याच प्रमाणे कंट्रोल यूनिट संगणकाच्या सर्व हालचालींवर लक्ष ठेवते.
इनपुट विभाग कोणते ही काम करण्यासाठी सेंट्रल प्रोसेसिंग यूनिट कड़े पाठवतो म्हणुन याला संगणकाचे प्रोसेसिंग यूनिट (Processing Unit) असे म्हणतात .
Ⓜआउट पुट विभाग :-
इनपुट विभागाने दिलेली माहिती सेंट्रल प्रोसेसिंग यूनिट कडून प्रक्रिया होवून आउटपुट विभागाकडे पाठवली जाते. म्हणुन याला कॉम्प्युटरचे आउट पुट विभाग असे म्हणतात. उदा :- मॉनिटर, प्रिंटर.
✍ संकलन✍
Ⓜ श्रीमती मनिषा गिरी Ⓜ
तंत्रस्नेही शिक्षिका चळवळ
राज्य महिला तंत्रस्नेही साधनव्यक्ती
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
Computer Basic Information PART-4
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
संगणकाचा इतिहास
Ⓜसंगणकाचे फायदे आणि उपयोग
संगणक हे आज विविध क्षेत्रामध्ये विविध प्रकारच्या व्यक्ति समुहाद्व्यारे आणि विविध कार्यासाठी वापरले जाणारे यंत्र आहे. एकविसाव्या शतकात संगणकाने मानवाच्या जीवनात आमूलाग्र बदल घडवून आणले आहेत. संगणकाच्या सर्व प्रकारच्या उपयोगात येणाऱ्या गोष्टींची नोंद करणे अशक्य आहे. आपण अगदी महत्वाच्या उपयोगावर दृष्टीक्षेप टाकुया.
Ⓜ१) वेग:- कोणते ही काम असले तरी ते वेगाने पार पडावे अशी प्रत्येकाची अपेक्षा असते. संगणक कोणते ही काम सेकंदांच्या भागात करू शकतो अत्यंत वेगाने करू शकतो आणि बिनचुक करू शकतो हा त्याचा सर्वात मोठा फायदा आहे.
Ⓜ२) सातत्य:- आपणकिती ही कार्यक्षम असलो तरीही तेच ते काम करण्यास कंटाळा येवू शकतो. संगणक हे एक यंत्र असल्याने त्याला एकाच प्रकारचे काम करण्यास कंटाळा येत नाही.
Ⓜ३) स्वयंचलित:- संगणकाला कोणते ही काम करण्यासाठी योग्य फोड़ करुन दिल्यास योग्य सूचना आणि काम कोणाच्याही मदती शिवाय किंवा देख्ररेखी शिवाय पार पाडतो.
Ⓜ४) तार्किक व अमृत प्रक्रिया:- गणिती प्रक्रिया बरोबर संगणक तार्किक व अमृत प्रक्रिया करू शकतो. कोणत्याही शास्त्रातील अमृत संकल्पना सोडवण्यासाठी संगणकाचा फायदा होतो.
Ⓜथोडक्यात एवढेच संगणकाची माहिती हाताळण्याची तसेच संग्रहाची, विस्तारण्याची क्षमता अफाट आहे. म्हणुन आजच्या माहिती तंत्रज्ञानाच्या युगात संगणक काळाची गरज बनला आहे .
आज प्रत्येक क्षेत्रात संगणकाचा उपयोग केला जातो.
१) गणिती सूत्र किती ही अवघड असले तरी योग्य सूचना दिल्यास संगणक ते चटकन सोडवतो त्याच त्याच प्रकारच्या गणना करण्यात संगणक तरबेज आहे.
२) संगणकामध्ये अती प्रचंड प्रमाणात माहिती संग्रहित करुन ठेवता येते, या संग्रहित करुन ठेवलेल्या माहिती मधून एखादी माहिती आपल्याला पाहिजे असेल तर लगेच सगणक आपल्या समोर ठेवतो.
३) संगणकाचा उपयोग करुन आलेख, आकृत्या, तसेच रंगीत चित्र सुलभ पणे काढता येतात. २D, ३D अश्या प्रकारच्या वेग वेगळ्या सॉफ्टवेअरचा वापर करून कोणतेही काम सहज सोप्पे झाले आहे.
४) कोणत्या ही चित्र, व्हिडीओ संगणकाच्या सहाय्याने काढून ते वेगवेगळ्या कोनातून कसे दिसेल हे संगणकाच्या मदतीने पाहु शकतो.
5) उद्योग धंदे, व्यापार, बँक, कॉल सेंटर, शेअर मार्केट, हॉस्पिटल, शाळा महाविद्यालय, तिकीट रिसर्वेशन, अन्य खुप क्षेत्रात उपयोग होतो.
६) भौतिक, गुंतागुंतीच्या शास्त्रात, सैन्यदलाच्या तिन्ही दलात बरीचशी भिस्त आता संगणकावर आहे.
७) रोगाचे निदान करण्यासाठी प्रत्यक्ष शस्त्रक्रियेत अचूकता येण्यासाठी संगणकाची मदत घेतली जाते.
८) इंजिनियरला घराचे, इमारतीचे तसेच पुलाचे डिझाईन करायचे असेल तर संगणकाच्या मदतीने तो संपूर्ण नकाशा बनवु शकतो.
९) जन्म कुंडली बघणे तसेच अन्य कामासाठी देखील संगणकाचा उपयोग केला जातो.
अर्थात आता ह्याच संगणकाची जागा सध्याचे स्मार्टफोन्स, Tablet pc घेत असल्याचे दिसून येते.
✍ संकलन✍
Ⓜ श्रीमती मनिषा गिरी Ⓜ
तंत्रस्नेही शिक्षिका चळवळ
राज्य महिला तंत्रस्नेही साधनव्यक्ती
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
Computer Basic Information PART-5
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
संगणकाचा इतिहास
Ⓜ Hibernate म्हणजे काय?
आपण संगणकावर कोणतेही काम करत असताना. अचानक कोणतेतरी काम आठवते आणि बाहेर जावे लागते, परंतु संगणकावर आपले जे काही महत्वाचे काम चालू असते ते बरेचवेळा save केलेले नसते किंवा एकाचवेळी अनेक web browsers , ओपन केलेले असतात. आणि अशावेळी अचानक कुठे बाहेर जावे लागले तर आपण सगळ्या प्रोसेस बंद करत बसतो ,त्यामध्ये खूप वेळपण जातो आणि शिवाय आपण पुन्हा जेंव्हा संगणक चालू करतो तेंव्हा पुन्हा ह्याच सगळ्या प्रोसेस कराव्या लागतात तसेच काय काम करत होतो हेसुद्धा कधीकधी विसरतो.
अशावेळी एक साधा आणि सोप्पा उपाय म्हणून Hibernate हा पर्याय उपयोगी पडतो. Hibernate मुळे आपण संगणकाच्या सगळ्या प्रोसेस आहे त्या स्थितीत ठेऊन संगणक बंद करू शकतो. संगणक Hibernate कसा करावा (Windows xp साठी )ते पुढील प्रमाणे :-
Ⓜ१. प्रथम संगणकावरील Start ह्या बटनावर क्लिक करा.
२. नंतर Control Panel वर क्लिक करा.
३. Control Panel मधील "Power Options" वर डबल क्लिक करा.
४. त्यानंतर एक विंडो ओपन होईल,त्या विंडो वर आपल्याला Power schemes, Advanced,Hibernate आणि UPS हे Options दिसतील.
५. त्यातील Hibernate वर क्लिक करा. आणि त्यातील Enable hibernation ह्या option पुढे क्लिक करा.
६. नंतर Apply करून ok वर क्लिक करा.आता तुमचा संगणक Hibernate साठी तयार आहे.
७. आता महत्वाचं म्हणजे संगणक बंद करताना हा option कसा select करायचा , जेंव्हा तुम्हाला संगणक Hibernate करायचा असेल तेंव्हा start मेनू मध्ये जाऊन Turn off computer वर क्लिक करा.
८. त्यानंतर एक विंडो दिसेल तेंव्हा shift बटन दाबून ठेवा , त्याचवेळी आपल्याला एक बदल लक्षात येईल Stand By चे Hibernate मध्ये रुपांतर झालेले दिसेल. त्यावर क्लिक करा.
९. अशाप्रकारे आपण आपला संगणक Hibernate करू शकतो. त्यामुळे आपला वेळ नक्कीच वाचेल आणि ज्या प्रोसेस आधी चालू असतील तश्याच स्थितीत संगणक पुन्हा चालु होईल.
✍ संकलन✍
Ⓜ श्रीमती मनिषा गिरी Ⓜ
तंत्रस्नेही शिक्षिका चळवळ
राज्य महिला तंत्रस्नेही साधनव्यक्ती 🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
Computer Basic Information PART-6
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
संगणकाचा इतिहास
हार्डवेयर, सॉफ्टवेर म्हणजे काय?
Ⓜ हार्डवेयर (Hardware) म्हणजे ईलेक्टोनिक्स भागानी जोडून केलेले संगणक होय . उदा . मॉनिटर , की-बोर्ड , हार्ड डिस्क , मदर बोर्ड , कैबिनेट , माउस , सी डी रोम , आदि.
Ⓜ सॉफ्टवेर (Software) म्हणजे संपूर्ण संगणकाचे चलन वळण ज्या प्रकारच्या सॉफ्टवेर कडून नियंत्रित होत असते ते सॉफ्टवेर . ऑपरेटिंग सिस्टम्स (OS) हे संपूर्ण संगणक कार्यरत करणारा एक प्रोग्राम आहे . संगणकाचे हार्डवेयर व सॉफ्टवेर शिवाय कुठलाच संगणक सुरु होत नाही . संगणक आणि त्यावर काम करणार्या व्यक्ति मधील सुसवांद सॉफ्टवेर मुळेंच होतो .
Ⓜहार्डवेयर (Hardware)
की-बोर्ड (Keyboard):-
की-बोर्ड हे संगणकाचे इनपुट डिवाइस आहे . की-बोर्ड च्या सहाय्याने आपणास संगणकाशी सव्वाद साधणे शक्य होते. संगणकाला माहिती देण्यासाठी किवा विशिष्ठ सूचना देण्यासाठी की-बोर्ड चा वापर होतो . की-बोर्ड सामान्यत टाइप रायटर सारखा असतो . जशी की आपण की-बोर्ड वर टाइप करतो तशीच अक्षरे स्क्रीन वर येतात . की-बोर्ड मध्ये काही बटन विशिष्ठ चिन्ह काढण्यासाठी असतात .
Ⓜकी बोर्ड चे साधारण खालील चार भाग पडतात .
१) फक्शनल की पेड़ २) अल्फा न्युमरिकल की पेड़ ३) न्युमरिकल की पेड़ ४) कर्सर की पेड़
१) फक्शनल की पेड़ :- या मध्ये F1 ते F2 अशा फक्शनल कीज असतात . ह्या सर्व विशिष्ट कामा साठीच वापरतात .
२) अल्फा न्युमरिकल की पेड़ :- या मध्ये A ते Z ही इंग्लिश मुळक्षरे असतात . एकूण २६ आणि ० ते ९ असे अंक असतात .
३) न्युमरिकल की पेड़ :- यात ० ते ९ असे अंक असतात आणि काही विशिष्ठ कीज काही विशिष्ठ कामा साठीच वापरतात .
४) कर्सर की पेड़ :- लेफ्ट, राइट, डाउन , अप ह्या जागेवर जायचे असल्यास ह्या कीज चा उपयोग केला जातो .
की बोर्ड वर कमीत कमी ८३ तर १२७ बटन असतात . सर्व साधारण की बोर्ड वर ११० कीज असतात . ज्या की बोर्ड वर ११० कीज पेक्षा जास्त कीज असतात त्याला मल्टीमीडिया की-बोर्ड म्हणतात .
की-बोर्ड CPU च्या मागील भागाला जोडले असते . की-बोर्ड नोर्मल, पीस/२ , युसबी तसेच वायरलेस पोअर्ट मध्ये उपलब्ध आहेत .
विन्डोज़ XP मध्ये स्टार्ट मेनू वर क्लिक करून Run या आप्शन वर OSK टाइप करून ENTER बटन दाबल्या नतर एका विंडोवर एक कीबोर्ड येइल यावर माउस ने क्लिक केल्यास तेच के टाइप होतील ज्यावर आपण क्लिक करू .असा कीबोर्ड ज्या वेळेस आपला कीबोर्ड चालत नसेल काही कही कीज काम करत नसतील तेव्हा ऑन स्क्रीन कीबोर्ड कामाला येतो.
✍ संकलन✍
Ⓜ श्रीमती मनिषा गिरी Ⓜ
तंत्रस्नेही शिक्षिका चळवळ
राज्य महिला तंत्रस्नेही साधनव्यक्ती
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
Computer Basic Information PART-7
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
संगणकाचा इतिहस
Ⓜ माउस (Mouse)
की-बोर्ड सारखे माउस आवश्यक इतके नसले तरी विन्डोज़च्या जगात अतीशय उपयोगात पडणारे माउस हे इनपुट उपकरण आहे . माउस द्वारे अक्षरे किवा अंक टाइप करता येत नाहीत . माउस हे दर्शक उपकरण आहे . माउस जसा आपण हलवतो तसा माउसचा पाँटर हालतो . साधारण माउस ला ३ बटन असतात . आता सध्याच्या माउस मधे २ बटन असतात आणि स्क्रोल्लिंगसाठी व्हिल २ बटणाच्या मध्ये असते . माउस CPU च्या मागील भागाला जोडले असते . माउस सीरियल , युसबी तसेच वायरलेस पोअर्ट मध्ये उपलब्ध आहेत . माउसच्या मध्यमा मुळे ग्राफिक्स , डिजाईन , चित्र , आकृत्या काढने सहज शक्य होते . मायक्रोसॉफ्ट पैंट मध्ये माउस च्या सहाय्याने चित्र काढली जातात .
माउसचे ३ प्रकार आहेत.
Ⓜमेंकेनिकल माउस :-
माउसचा हा सुरवातीचा प्रकार म्हणजेच ह्याच्या खालच्या भागाला एक लहानशी गोटी च्या आकाराचा बॉल असतो जो माउस सोबत फिरत असतो त्याची वायर CPU ला जोडली असत.
Ⓜओप्टिकल माउस :- ह्या माउस ला खालच्या भागाला गोटी नसते . माउस च्या बाहेर पडणारा प्रकाश माउसच्या हालचालीवर नियंत्रण ठेवतो .
Ⓜकॉर्डलेस माउस :-
अशा प्रकारचा माउस हा बॅटरी वर चालतो . CPU सोबत वायरलेस द्वारे चालतो . अशा माउस ला वायरलेस माउस देखिल म्हणतात .
माउस साधारण खालील प्रकारच्या क्रिया करतो .
१) क्लिक :- माउस चे डावे बटन एकदा प्रेस करून लगेच सोडून देणे या क्रियेला क्लिक असे म्हणतात . एखादी गोष्ट क्लिक करून आपण निवडू शकतो .
२) डबल क्लिक :- डावे बटन लागोपाठ दोनदा प्रेस करून सोडणे म्हणजे डबल क्लिक होय . एखादा प्रोग्रम्म , फाइल ओपन उघडण्यासाठी माउस मध्ये डबल क्लिक चा उपयोग करतात .
३) राईट क्लिक :- माउस चे उजवे बटन एकदा प्रेस करून लगेच सोडून देणे या क्रियेला राईट क्लिक असे म्हणतात . एखादी गोष्ठी संदर्भातील सुचानांची यादी आपण पाहू शकतो स्क्रीन वर .
✍ संकलन✍
Ⓜ श्रीमती मनिषा गिरी Ⓜ
तंत्रस्नेही शिक्षिका चळवळ
राज्य महिला तंत्रस्नेही साधनव्यक्ती 🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
*Computer Basic Information PART-8*
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
*संगणकाचा इतिहास*
*मदर बोर्ड (Motherboard)*
Ⓜमदर बोर्ड (Motherboard) हे संगणकाचे ह्रदय आहे . याला सिस्टमचा मेनबोर्ड असे ही म्हणतात. संगणका मधले सर्व डिव्हाईस एकत्र आणण्याचे काम मदर बोर्ड करतो. मदर बोर्ड वरील कॉम्पोनेन्ट आपला संगणकाचा प्रकार त्याची कार्यक्षमता , मर्यादा ठरवतो मदरबोर्ड को - प्रोसेसर , बायोस , मेमरी तसेच अनेक स्लोट असतात. मदर बोर्डसर्व कार्ड ला सपोर्ट करतो उदा. टीवी टुनेरकार्ड , साउंडकार्ड , डिस्प्ले कार्ड .
मदर बोर्ड विकत घेताना जास्तीत जास्त प्रकारच्या इंटरफेस आणि स्टैण्डर्ड कंट्रोल्स असलेला घेण चागले असते. मदर बोर्ड मध्ये मेमरी चिप्स स्पेशल वेगळा सेट असतो जो मेमरी पेक्षा वेगळा असतो व प्रोग्राम सुरु होण्यासाठी उपयोगी पडतो या अतिरिक्त मेमरीला बोंयस् असे म्हणतात.
मदर बोर्ड हा CPU मध्ये जोडलेला असतो त्याला SMPS च्या सहाय्याने व्होल्टेज दिले जाते याच मदर बोर्डवरुन प्रोसेसर ही जोडलेला असतो . ATX आणि AT असे दोन भाग या मदर बोर्डचे आहेत ATX मदर बोर्ड सध्याच्या कॉम्प्युटर मध्ये वापरले जातात
Ⓜमेमरी ( Memory )
CPU म्हणजे प्रोसेसर नतर मेमरी हा संगणकाचा महत्वाचा भाग आहे. मेमरी म्हणजे स्मरणशक्ति होय. ही मेमरी CPU मध्ये मदर बोर्ड वर स्लोट मध्ये लावली जाते . या कंप्यूटरच्या मेमरिचे २ भागात वर्गीकरण केले जाते . १) रीड ओनली मेमरी (Read Only Memory) २) रंण्डम एक्सेस मेमरी (Random Access Memory)
Ⓜ१) रंण्डम एक्सेस मेमोरी (Random Access Memory) :-
RAM साधारण डाटा स्टोर करण्यासाठी उपयोगी येते . Ram ही Volatile आहे या मुळे पीसी बंद केला की डाटा नष्ट होवून जातो . RAM चे ही २ प्रकार आहेत .१) Static Ram २) Dynamic Ram Static Ram ला एकादी माहिती भेटली की ती पीसी जोपर्यंत बंद होत नाहीं तो पर्यंत तशीच राहते . याला ३० किवा ७२ पिंस असतात . Dynamic Ram ला डाटा Maintain करण्यासाठी Constant रेफ्रेशिंग लागते आणि हे अतिशय जलदगतीने होते . याला १६८ पिन्स असतात आणि ही RAM Statics Ram पेक्षा स्वस्त मिलते .
Ⓜ२) रीड ओनली मेमोरी (Read Only Memory) :-
नावामध्ये सांगीतल्या प्रमाणे ही मेमरी फ़क्त वाचण्यासाठी होतो.यात माहिती पुसता किवा बदलता येत नाही. कॉम्प्युटर सुरु केला की बूट स्टार्ट अप मध्ये ही मेमरी वाचली जाते. पीसी बंद असला तरी ही माहिती डाटा पुसला किवा नष्ट होत नाही .
Ⓜडीडीआर रंम (DDR RAM) :- आलिकड़च्या काळात ह्या DDR RAM खुप नावाजल्या आहेत . याच कारण अस की ह्या मेमरिचा स्पीड बाकीच्या मेमरी पेक्षा डबल असतो आणि त्या कमी ही त्याच स्पीड ने करतात . SD Ram पेक्षा ह्या प्रकारच्या RAM दुप्पट डाटा ट्रान्सफर करतात शिवाय ह्या स्वस्त ही आहेत बाकीच्या मेमरी पेक्षा ह्यांचा स्पीड DDR 266Mhz च्या पेक्षा जास्त आहे.
✍ *संकलन*✍
Ⓜ *श्रीमती मनिषा गिरी* Ⓜ
*तंत्रस्नेही शिक्षिका चळवळ*
*राज्य महिला तंत्रस्नेही साधनव्यक्ती* 🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
*Computer Basic Infor. PART-10*
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
*संगणकाचा इतिहास*
Ⓜ *सीडी रोम/ राईटर*
हल्ली फ्लोपीचा जमाना निघून जाउन सीडीचा जमाना आला आहे . कारण ही त्याला तशेच आहे . सीडी ही कमी कीमती मध्ये सध्या उपलब्ध झाली आहे . शिवाय फ्लोप्लीच्या पेक्षा कित्तेक पट माहिती सीडी मध्ये साठवाली जाते . शिवाय फ्लोपी ही कधी ही डैमेज होवू शकते खराप होवू शकते या मुळे त्यातील माहिती नष्ट होते . सीडी मध्ये ह्या सर्व संभावना खुपच कमी असतात .
Ⓜ700 MB येवढी माहिती CD मध्ये साठवाली जाते . ह्या CD मध्ये सुद्धा चुम्बकीय पदार्थाने बनवली असते . Cd वर लिहिलेलं माहिती खोड़ता येत नाही . म्हणुन याला ROM असे ही म्हणतात . Re-Writeable CD वर फ़क्त माहिती बऱ्याच वेळा लिहिता अथवा खोडाता येते . CD मधली माहिती रीड करण्या साठी CD रोम ड्राइव ची गरज असते . हा सीडी रोम ड्राइव CPU मध्ये बसवला असतो . हा देखिल फ्लोपी ड्राइव प्रमाणे CPU च्या बाहेर असतो म्हणजेच त्याच तोंड बाहेरून दिसते आणि त्या तिथूनच CD रीड केली जाते . सीडी रोम ड्राइव ला SMPS मधून व्होल्टेज दिले जातात . CD मधला डाटा रीड होत असताना सीडी रोम ड्राइव ची लाईट ब्लिंक होते .
Ⓜडीवीडी रोम ही सीडी रोम सारखा असतो त्यात डीवीडी आणि सीडी रीड होते . सीडी राईटर मधे सीडी राइट होते तर डीवीडी राईटर मधे सीडी + डीवीडी राइट होते . डीवीडी ही ४ जीबी किवा ८ जीबी एवढ्या कैपसिटी मध्ये उपलब्ध आहे . संगणकाच्या सीडी किवा डीवीडी मध्ये असणारे फाइल , फोटो , मुव्हिज आपल्या सीडी किवा डीवीडी प्ल्येअर मध्ये आपण RUN करू शकतो .
Ⓜ *एस.एम.पी.एस. (SMPS)*
एस.म.पी.एस. (Switch Mode Power Supply) :- संगणकाला गरज असते ती Direct Crrent (DC) विजपुरवठ्याची . संगणका चे इलेक्ट्रॉनिक घटक चालवण्यासाठी आणि डेटा सूचनांचे पालन करण्यासाठी त्याला विजेची आवशकता असते . एस.म.पी.एस. हे एसी वोल्टेज DC मध्ये कनवर्ट करतो . कैबिनेट हे विविध शेप, स्टाइल आणि साइज़ मध्ये उपलब्ध आहेत त्या कैबिनेट मध्येच एस.म.पी.एस. बसवूण मिळतात. SMPS दोन प्रकारचे आहेत . AT आणि ATX अश्या स्वरूपात आहेत .
ATX SMPS सध्या बाजारात उपलब्ध आहेत . आणि तेच जास्त वापरात आहेत . एसी व्होल्टेज कनवर्ट करून मदर बोर्ड आणि अन्य उपकरणाला सप्लाई देतो . SMPS एक बॉक्स सारखा असतो . SMPS चे वजन हलके आणि आकाराने लहान असते . त्यात एक फंखा लावलेला असतो जेन्हे करून SMPS जास्त गरम होवू नये . SMPS मधून हार्ड डिस्क , सीडी रोम , फ्लोपी ड्राइव , आणि मदर बोर्ड ला सप्लाई देतो . एस.म.पी.एस. एक fuse असतो व्होल्टेज जास्त जाले की तो डैमेज होतो . त्या मुळे System ला एफ्फेक्ट्स होत नहीं. लैपटॉप मध्ये ही एसी एडाप्टर असते जे system च्या बाहेर असते . नोट बुक ची ब्याटरी या मुळे २ ते ३ तास विज पुरवठा साठवूण ठेवतो.
✍ *संकलन*✍
Ⓜ *श्रीमती मनिषा गिरी* Ⓜ
*तंत्रस्नेही शिक्षिका चळवळ*
*राज्य महिला तंत्रस्नेही साधनव्यक्ती*
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
*Computer Basic Information PART-9*
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
*संगणकाचा इतिहास*
Ⓜ *हार्ड डिस्क (Hard Disk)*
हार्ड डिस्क संगणकाच्या CPU मध्ये बसवलेली असते . ती फ्लोपी प्रमाणे सहजरित्या बाहेर काढली जात नाही . हार्ड डिस्क पेटि प्रमाणे असते . याच पेटी मध्ये ३ ते ८ डिस्क एकावर एक अशा रचलेल्या असतात . या पैकी प्रतेक ट्रैक्स व सेक्टर असतात प्रतेक डिस्कला रीड राइट हेड असतात .
पूर्वीच्या हार्ड डिस्क च्या आकाराने हल्लीच्या हार्ड डिस्क अतिशय लहान आकारात उपलब्ध झाल्या आहेत . हार्ड डिस्क मध्ये माहित फ्लोपी डिस्क पेक्षा किती तरी जास्त पटीने साटवता येते .
आता बाजारात 20Mb पासून ते 80Gb पेक्षा जास्त आकारात उपलब्ध आहेत . संगणका मध्ये जी माहित साठवली जाते ती म्हणजे हार्ड डिस्क मध्ये . हार्ड डिस्क हा एलेक्ट्रोनिस्क भाग आहे या मुळे तो कधी ही ख़राब होवू शकतो बिघडू शकतो . म्हणुन हार्ड डिस्क वरील डाटा ची माहिती दुसया हार्ड डिस्क वर अथवा CD वर Backup म्हणुन घेतली जावू शकते . शिवाय डाटा लॉस झाला तरी तो रिकोवर करता येतो .
आता बाजारात साटा हार्ड डिस्क आल्या आहेत ह्या नोर्मल हार्ड डिस्क पेक्षा जास्त वेगाने डाटा ट्रान्सफर करतात आणि त्यांची डाटा साठवून ठेवण्याची क्षमता जास्त आहे 1 TB पेक्षा जास्त क्षमता असणारी हार्ड डिस्क मिळते .
Ⓜफ्लोपी डिस्क ड्राइव
फ्लोपी डिस्क ड्राइव (Floppy Drive) संगणकाच्या CPU मध्ये बसवलेला असतो ह्याचा पुढील भाग ज्या मधून फ्लोपी आत टाकली जाते तो भाग CPU च्या पुढील भागातून दिसतो . त्या फ्लोपी ड्राइव ला SMPS मधून व्होल्टेज पॉवर वोल्टेज दिले जाते . मदर बोर्ड वरून फ्लोपीडिस्क केबल फ्लोपी ड्राइव ला संपर्कासाठी जोडलेली असते . ३.५" च्या फ्लोपी सध्या मार्केट मध्ये उपलब्ध आहेत . त्यामुळे त्याच आकाराच्या फ्लोपी डिस्क मिळतात . पूर्वी ५.१/२ " च्या फ्लोपी ड्राइव असत त्यामुले ५.१/२ " च्या फ्लोपी मिळत त्यांची माहिती साठवण्याच्या क्षमते पेक्षा सध्या जास्त डाटा त्यात साठवता येतो . १.४४ एम्. बी. एवढ्या साइज़ची माहित ह्या ३.५" फ्लोपी मध्ये साठवता येते .
Ⓜफ्लोपी च्या चोकोनी आवरणा खाली माहिती साठवण्यासाठी गोलाकार चुबकीय गुणधर्म असलेला पदार्थापासून माहिती साठवता येते .या डिस्कवर प्रतेक ट्रैक्स असतात . प्रतेक ट्रैक्स अनेक सेक्टर मध्ये विभागले असतात . रीड राइट स्केटर द्वारे माहिती राइट किवा रीड केले जाते . फ्लोपी मधील माहिती राइट किवा रीड करण्यासाठी फ्लोपी ड्राइव मध्ये टाकली जाते . शिवाय डाटा डिलीट होवू नये याकरीता फ्लोपी वर राइट प्रोटेक्शन नोंच असते . ह्या नोँच च्या मदतीने आपण फ्लोपी मधला डाटा बंद (लोंक) करू शकतो . परन्तु आता सध्या फ्लोपी वापरण्याचे प्रमाण कमी होत चालले आहे.
✍ *संकलन*✍
Ⓜ *श्रीमती मनिषा गिरी* Ⓜ
*तंत्रस्नेही शिक्षिका चळवळ*
*राज्य महिला तंत्रस्नेही साधनव्यक्ती* 🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
*Computer Basic Infor. PART-10*
🌹ⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂⓂ🌹
*संगणकाचा इतिहास*
Ⓜ *सीडी रोम/ राईटर*
हल्ली फ्लोपीचा जमाना निघून जाउन सीडीचा जमाना आला आहे . कारण ही त्याला तशेच आहे . सीडी ही कमी कीमती मध्ये सध्या उपलब्ध झाली आहे . शिवाय फ्लोप्लीच्या पेक्षा कित्तेक पट माहिती सीडी मध्ये साठवाली जाते . शिवाय फ्लोपी ही कधी ही डैमेज होवू शकते खराप होवू शकते या मुळे त्यातील माहिती नष्ट होते . सीडी मध्ये ह्या सर्व संभावना खुपच कमी असतात .
Ⓜ700 MB येवढी माहिती CD मध्ये साठवाली जाते . ह्या CD मध्ये सुद्धा चुम्बकीय पदार्थाने बनवली असते . Cd वर लिहिलेलं माहिती खोड़ता येत नाही . म्हणुन याला ROM असे ही म्हणतात . Re-Writeable CD वर फ़क्त माहिती बऱ्याच वेळा लिहिता अथवा खोडाता येते . CD मधली माहिती रीड करण्या साठी CD रोम ड्राइव ची गरज असते . हा सीडी रोम ड्राइव CPU मध्ये बसवला असतो . हा देखिल फ्लोपी ड्राइव प्रमाणे CPU च्या बाहेर असतो म्हणजेच त्याच तोंड बाहेरून दिसते आणि त्या तिथूनच CD रीड केली जाते . सीडी रोम ड्राइव ला SMPS मधून व्होल्टेज दिले जातात . CD मधला डाटा रीड होत असताना सीडी रोम ड्राइव ची लाईट ब्लिंक होते .
Ⓜडीवीडी रोम ही सीडी रोम सारखा असतो त्यात डीवीडी आणि सीडी रीड होते . सीडी राईटर मधे सीडी राइट होते तर डीवीडी राईटर मधे सीडी + डीवीडी राइट होते . डीवीडी ही ४ जीबी किवा ८ जीबी एवढ्या कैपसिटी मध्ये उपलब्ध आहे . संगणकाच्या सीडी किवा डीवीडी मध्ये असणारे फाइल , फोटो , मुव्हिज आपल्या सीडी किवा डीवीडी प्ल्येअर मध्ये आपण RUN करू शकतो .
Ⓜ *एस.एम.पी.एस. (SMPS)*
एस.म.पी.एस. (Switch Mode Power Supply) :- संगणकाला गरज असते ती Direct Crrent (DC) विजपुरवठ्याची . संगणका चे इलेक्ट्रॉनिक घटक चालवण्यासाठी आणि डेटा सूचनांचे पालन करण्यासाठी त्याला विजेची आवशकता असते . एस.म.पी.एस. हे एसी वोल्टेज DC मध्ये कनवर्ट करतो . कैबिनेट हे विविध शेप, स्टाइल आणि साइज़ मध्ये उपलब्ध आहेत त्या कैबिनेट मध्येच एस.म.पी.एस. बसवूण मिळतात. SMPS दोन प्रकारचे आहेत . AT आणि ATX अश्या स्वरूपात आहेत .
ATX SMPS सध्या बाजारात उपलब्ध आहेत . आणि तेच जास्त वापरात आहेत . एसी व्होल्टेज कनवर्ट करून मदर बोर्ड आणि अन्य उपकरणाला सप्लाई देतो . SMPS एक बॉक्स सारखा असतो . SMPS चे वजन हलके आणि आकाराने लहान असते . त्यात एक फंखा लावलेला असतो जेन्हे करून SMPS जास्त गरम होवू नये . SMPS मधून हार्ड डिस्क , सीडी रोम , फ्लोपी ड्राइव , आणि मदर बोर्ड ला सप्लाई देतो . एस.म.पी.एस. एक fuse असतो व्होल्टेज जास्त जाले की तो डैमेज होतो . त्या मुळे System ला एफ्फेक्ट्स होत नहीं. लैपटॉप मध्ये ही एसी एडाप्टर असते जे system च्या बाहेर असते . नोट बुक ची ब्याटरी या मुळे २ ते ३ तास विज पुरवठा साठवूण ठेवतो.
✍ *संकलन*✍
Ⓜ *श्रीमती मनिषा गिरी* Ⓜ
*तंत्रस्नेही शिक्षिका चळवळ*
*राज्य महिला तंत्रस्नेही साधनव्यक्ती*
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा